کارکرد سنت در اشعار پیش گامان شعر نو مصر (صلاح عبدالصبور و احمد عبدالمعطی حجازی)

چکیده در اوایل قرن نوزدهم میلادی به دلایلی چند، مسأله «سنت» کانون توجه شاعران عرب گردید، و در هر مرحله ای که شعر عربی پشت سر می گذاشت کارکرد ویژه ای می یافت. کارکرد سنت در اشعار شاعران مکتب کلاسیک، زنده کردن میراث در اذهان مردم و رساندن شعر به جایگاه واقعی اش بود. اما با شروع مرحله جدید یعنی ظهور شعر آزاد که پیوند عمیقی با دیدگاه های واقع گرایانه داشت دیدگاه شاعران در تعامل با سنت و کارکردهای آن ابعاد جدیدی به خود گرفت و استفاده از سنت در راستای افزودن بر ادبیت متون شعری و انعکاس مسائل و مشکلات انسان معاصر قرار گرفت. این امور باعث شد تا ناقدان به تحلیل و بررسی عناصر سنت پرداخته و آن را به انواع دینی، ادبی، تاریخی، اسطوره ای، صوفی و فولکلوریک تقسیم کنند. صلاح عبدالصبور و عبدالمعطی حجازی به عنوان شاعران پیشگام معاصر با شناخت دقیق سنت وخوانش صحیح آن توانستند با استفاده از این منبع غنی، اشعار خود را آینه تمام نمای وضعیت انسان معاصر و مسائل و مشکلات موجود در کشورهای عربی قرار دهند. اشعار عبدالصبور تمام عناصر سنت را در خود جای داده و تمام حوزه های میراث انسانی؛ از میراث دینی، ادبی و اسطوره ای گرفته تا میراث صوفی، تاریخی و فولکلوریک را شامل می شود. اما دایره عناصر سنتی در اشعار حجازی به وسعت عناصر سنتی در اشعار عبدالصبور نیست. وی از میراث صوفیانه بهره نگرفته، ولی حضور میراث تاریخی و دینی دراشعار وی قابل ملاحظه است. این دو شاعر نوآور برای پیوند سنت با نیازهای معاصر از اسلوب ها و تکنیک هایی چون نقاب، ناسازواری تصویری، رمز و اسطوره استفاده کرده اند.